Waarom zijn de daken blauw in Santorini?
Als je aan Santorini denkt, denk je aan de kenmerkende blauwe daken van Santorini, meestal op de witte huisjes. Er zijn ook veel kerkjes met blauwe koepels. Het geeft het vulkanische eiland een mooi karakter, vooral in de plaatsjes Oia en Fira. Je vindt de blauwe daken niet alleen op dit Griekse eiland maar overal in de Cycladen en andere delen van Griekenland. Maar waar komen die witte huisjes met blauwe daken vandaan? En waarom deze kleuren? In dit artikel geven we antwoord op die vraag.
De gebouwen op Santorini
In ieder land wordt gebouwd met de materialen uit de omgeving. Alleen de meest exclusieve gebouwen (zoals grote kathedralen of paleizen), worden gebouwd met materiaal dat is geïmporteerd. Als je op Santorini bent, zie je direct dat de vulkaan (met krater) het landschap kenmerkt, en zie bijvoorbeeld weinig bomen. Om de huizen te bouwen, gebruiken de Grieken op Santorini dus vooral de stenen en rotsen uit de omgeving. Deze worden vervolgens gepleisterd. Je hebt vast ook weleens de term ‘ witgekalkte huizen ‘ gezien. Er wordt dus een soort pleisterkalk (kalksteen) gebruikt om deze kleur te krijgen vanuit de traditie. De witte kleur heeft als voordeel dat het licht weerkaatst waardoor de huizen in de zomermaanden koeler blijven.
Van alle kleuren naar blauwe kleuren
Omdat hout een schaars goed was, werden ook de daken met stenen gebouwd. De daken worden vervolgens op dezelfde manier gepleisterd als de muren. Hierdoor ontstaan alleen witte huizen en door de weerkatsing van het ligt, kan dit erg oogverblindend zijn. De Grieken voegen daarom een kleurstof toe. Vroeger werden hiervoor alle kleurstoffen gebruikt die voorhandig waren en zag je ook veel dorpen met andere dakkleuren dan blauw langs de Caldera.
Maar waarom zijn alle daken dan blauw tegenwoordig? Dat komt omdat het reinigingsmiddel Laulaki veelvuldig verkrijgbaar was. Dit blauwe goedje werd vervolgens bij de pleisterkalk gegoten om de witte kleur op te breken. Naarmate meer mensen dit gingen doen (het was immers een goedkope oplossing), werden de daken blauwer en blauwer.
Cholera en een dictator
In de jaren 40 van de 20ste eeuw werd Griekenland getroffen door Cholera en zo ook het eiland Santorini. De Griekse dictator Ioannis Mataxas gaf daarom in 1936 het bevel om alle huizen wit te kalken. Kalk was namelijk een effectief reinigingsmiddel tegen Cholera. En zoals een échte dictator het aanpakt, beveelt hij dan ook gelijk dat alle huizen met blauwe daken ook voorzien moeten zijn van blauwe deuren en kozijnen. Voor die tijd waren dorpen als Megalochori, Akrotiri, Perissa, Pyrgos, Imerovigli en Emporio erg kleurrijk. Er waren huizen met mooie pittoreske rode en paarse daken. Maar bijvoorbeeld rood werd te veel geaccioseerd met het communisme en daar wilde de dictator niets van hebben. Bovendien was blauw de kleur van de lucht, de zee en het land.
Het opkomende toerisme
Het voordeel van de witte huizen met blauwe daken, is dat dit een bekend gezicht werd tijdens een bezoek aan Santorini en Therasia. De typische witte huisjes met blauwe daken werden daarom verplicht vanaf 1976 voor elke nieuwe woning op het mooie eiland. Deze maatregel heeft er voor gezorgd dat vrijwel (uitzonderingen daargelaten) alle nieuwe gebouwen zijn voorzien van witgekalkte muren en blauwe daken.
De fabel van de vlag
De Griekse vlag heeft witte en blauwe kleuren. Daarom zijn de woningen toch in deze kleuren?! Het antwoord is nee; de blauwe en witte kleuren in de vlag zijn pas geïntroduceerd na de Onafhankelijkheidsoorlog in 1822 en woningen hadden daarvoor al regelmatig witte muren en blauwe daken.
Conclusie
De blauwe daken in Santorini zijn het resultaat van een historische ontwikkeling. De witte huizen op het eiland werden traditioneel gebouwd met plaatselijke stenen en gepleisterd met kalksteen om koelte te behouden in de zomer. Oorspronkelijk werden verschillende kleurstoffen toegevoegd aan de pleisterkalk, wat leidde tot huizen met diverse dakkleuren.
Echter, in de jaren 40 van de 20e eeuw, beval de Griekse dictator Ioannis Metaxas dat alle huizen witgekalkt moesten worden vanwege de Cholera-uitbraak. Hij beval ook dat de daken, deuren en kozijnen blauw moesten worden geverfd. Deze maatregelen maakten de huizen van Santorini herkenbaar en toeristisch aantrekkelijk. Sinds 1976 zijn witte muren en blauwe daken verplicht voor nieuwe gebouwen op het eiland. De blauwe kleur symboliseert de lucht, de zee en het land, wat bijdraagt aan het karakteristieke uiterlijk van Santorini. De aanwezigheid van witte en blauwe kleuren in de Griekse vlag is niet de reden voor deze kleurkeuze, aangezien die kleuren pas na de Onafhankelijkheidsoorlog in 1822 aan de vlag werden toegevoegd.
